Кино шүүмж 2024Ц.АРИУНСАНАА

Хаа хүрэхийг үзэх цөхрөл

Өнгөрсөн жил найруулагч Justine Triet-ийн “Anatomy of a Fall” (2023) буюу “Уналтын задлан” киног Улаанбаатар Олон Улсын Кино Наадам (UBIFF)-аар үзэж байсан бол энэ удаа кино шүүмжийн сургалтын хүрээнд Тэнгис кино театрт монгол дуу оруулгатайгаар үзсэн нь дүрүүдийг илүү ажиглах боломж өгөв.

Уулархаг газар байрлах тун тохитой байшинд богино тайрмал үс, гүн цэнхэр нүдтэй зохиолч Sandra Voyter (Sandra Hüller) дарс шимэнгээ нэгэн оюутан бүсгүйтэй ярилцаж сууж буйгаар үйл явдал эхэлнэ. Удалгүй тэдний ярианд саад учруулж, тухгүйдүүлэх нэгэн хөгжим цуурайтаж эхлэхэд Sandra “манай нөхөр Samuel (Samuel Theis) дээвэр дээр ажлаа хийдэг юм аа” гэж тал зассан байдалтай хэлнэ. Чанга хөгжимд хоёр бүсгүй ярилцах гэж хичээж буй боловч нүдний хөдөлгөөн, байгаа байдлууд нь тухгүй болж ирсэн тул ярилцлагаа өндөрлөж, дуу хураагуураа унтраана. Зочин явж, гэрийн эзэгтэй Sandra гэртээ үлдэх үеэр, хосуудын хүү Daniel (Milo Machado-Graner) хөтөч нохойгоо дагуулсаар салхилахаар алхаж харагдана. Хэсэг хугацааны дараа нохой нь эвгүй хуцах зүгт очтол аав Samuel-ийн амьгүй бие цасан дээр гүн улаан цус нэвчүүлэн хэвтэж байдаг. Хэн түүнийг байшин унахад хүргэв? Эхнэр нь үү? Тэр өөр юу? гэдгийг 2 цаг 31 минутын хугацаанд шүүх ажиллагаатай хамт шүүх хэрэг гарлаа.

Нэгэн эрийн үхэлтэй холбоотой гэмт хэрэг зөвхөн шүүх хурлаас гадна мэдээний сурвалжилга, олон нийт дунд хэлэлцэгдэж байгааг илүү амьд болгосон зүйл нь зурвасхан гараад өнгөрдөг камерын шилжилтүүд байлаа. Sandra-г шүүх хурлаас гарч явахыг, шүүх хурлын үеэр хүү рүүгээ санаа зовон харж байгааг хүүгийн араас харуулж буй өнцгүүд гуравдагч этгээдүүдийг төлөөлж байв.

Анх удаа үзэхэд, цагдаагийн байцаалтаас эхлээд өмгөөлөгч, хүүхэд харгалзагч, сэтгэлзүйч гэх мэт нийгмийн салбарын мэргэжилтнүүдийн гүйцэтгэх үүргүүд, шүүх ажиллагааны үйл явцыг киноноос үзэх нь шинэ мэдлэг мэдээлэл өгч байсан. Харин хоёр дахь удаа үзэхэд, тэдгээр үйл явц, нөхрийгөө бүрэлгэсэн гэдэгт сэжиглэгдэж буй Sandra болон эцэг эхийнхээ хэцүү харилцааны золиос болсон хүү Daniel-аас илүүтэй дурсамжаас өөрөөр илэрхийлэгдээгүй талийгч нөхөр Samuel-ийн цөхрөлийн дуу хоолой надад илүү тод тусав.

Шүүх ажиллагааны үеэр хос хоёрын хэнд ч харуулахыг хүсээгүй харилцаа илчлэгдэхэд “Чи үргэлж хэрэгцээ шаардлагаа тулгадаг шүү дээ” гэж гомдол, шантралын дуу хоолойгоор ярих цөхрөлт эрийн дүрс дэлгэцэд гарав. Sandra Voyter бол хэдийн амжилтад хүрсэн зохиолч, харин түүний амьдралын ачааг үүрэлцдэг байсан талийгч нөхөр Samuel-д Sandra-гийнх шиг зорилгынхоо төлөө бусдаас өөрийгөө дээгүүр тавьдаг чанар байгаагүй болов уу гэмээр. Сэтгэлд нь лав суусан харамсал, амьдралаа өөрийнхөөрөө зохион байгуулж амьдарч чадахгүй байгаа ганцаардал, энэ бүгдийнхээ учрыг олж чадахгүй гэдэгтэйгээ эвлэрсэн цөхрөл нь бүхий л үйл явдлын эхлэл болсон байлаа.

Эхнээсээ л Sandrа буруугүй гэдэгт түүний өмгөөлөгч, төрсөн хүү Daniel, тэр өөрөө ч бат байр суурьтай байгаагаар үзүүлдэг бол үзэгчийн хувиар би тэр бүхэнд авталгүйгээр аль болох цаад учир шалтгааныг тэмтрэхийг хүсэв. Японы адал явдал, триллер зохиолын титэмгүй хаан гэгддэг Эдогава Рампо зохиолчийн “Улаан тасалгаа” хэмээх нэгэн өгүүллэгт гар хүрэхгүйгээр, баригдахгүйгээр хүмүүсийн бодол санаанд сэв суулгаж, өөрийг нь өөрөөр нь алуулдаг алуурчин эрийн өчлийн тухай гардаг. Хэдийгээр өөрийн гараар түлхээгүй ч гэлээ, өдөр тутмын амьдрал, үг үйлдлээрээ Sandra нөхрийнхөө аминд хүрчихсэн ч юм билүү?

Киноны төгсгөл ч тун энгийн байсан нь цөхрөлийг дайраагүй нь амьдарсаар үргэлжлэхийг, хэдий нэг гэр бүл ч гэсэн хэн бүхний амьдрал ахин давтагдашгүйгээр өөр өөрийнхөө замаар явдаг гэдгийг сануулах шиг.

Цогбадрахын Ариунсанаа нь график дизайнер мэргэжилтэй, кино сонирхогч, блоггер, подкастер. Тэрээр 2018 оноос хойш “Монтений сормуус” нэртэй блог болон “Deep talk with Sanaa” подкастыг хөтлөн явуулж байгаа.